URODZINY, WYD.LITERATURA

Podziel się:

Mamy przed sobą książkę obyczajową, która bezbłędnie opisuje szkolne i rodzinne relacje z punktu widzenia dzieci w wieku 11 – 12 lat. Mimo, że bohaterowie książki to dzieci z czwartej klasy podstawówki, czyli starsze od Niki i Gabi, to większość trudności, które je dotyka w przestrzeni szkolnej, zdążyłyśmy już same zaobserwować.

„Urodziny” ukazały się nakładem Wydawnictwa Literatura. W jednym z wywiadów autorka Joanna Jagiełło stwierdziła, że powieść wyrasta w dużym stopniu z jej własnych przeżyć i szkolnych doświadczeń jej dzieci. Warto podkreślić, że sama była kiedyś nauczycielką i miała doskonałą okazję do obserwowania „szkolnej dżungli”.

„(…) ludzie dzielą się na kategorie. Są ci, którym się udało i mają wszystko. Są też biedacy, którzy nie mają nic. Albo tacy średniacy, którzy są w stanie przeżyć, ale nie stać ich na wiele. Jessica wiedziała, że człowiek w jakiś sposób trafia do jednej z tych kategorii. Bo na przykład w takiej rodzinie się urodził.”

W książce pojawiają się właśnie takie 3 stereotypowe kategorie ludzi, a raczej dzieci, wywodzących się z trzech całkowicie różnych rodzin. Jessica – dziewczynka ładna, zdolna i bogata. Jej mama jest prawniczką, ojciec lekarzem. Dziewczynka jest jedynaczką mieszkającą w pięknym domu za miastem. Rodzice, jak to często była współcześnie, zafundowali córce zamiast rodzeństwa (na które przecież nie mieli czasu) trzy psy. Jessica ze względu na to, że mieszka za miastem ma utrudniony kontakt z koleżankami i kolegami z klasy. Często czuje się samotna. Na dodatek jej najlepsza przyjaciółka przeniosła się do innej szkoły. Jess uczęszcza na lekcje jazdy konnej, bez których nie wyobraża sobie życia. To właśnie z nich czerpie radość.

Morus – rudy chłopak, przeciętny uczeń, noszący stare ciuchy, często sprane i wyglądające na brudne (stąd przezwisko Morus – od słowa umorusany). Ma młodszego brata, którym musi się opiekować, ponieważ jego rodzice mają problemy z alkoholem ( to on jest dla małego rodzicem, znaczy dla niego więcej niż mama i tata). Mama chłopca nie pracuje, a ojciec artysta, zamiast zająć się rodziną, wiecznie baluje z kolegami. W ich domu brakuje pieniędzy nawet na porządny obiad. Morus uwielbia zwierzęta, gryzonie: świnki morskie, myszki. Jedynie w nich znajduje powierników swoich problemów.

Gruby – otyły chłopak, zawsze spocony i obżerający się niezdrowymi przekąskami, które mama codziennie wciska mu do plecaka. Jego jedynym hobby jest granie na komputerze. Gruby, po rozwodzie rodziców mieszka w bloku, tylko z mamą i schorowaną prababcią. W klasie nie ma żadnych znajomych, wszyscy omijają go szerokim łukiem, przezywając i wyśmiewając jego tuszę.

Jessika, Morus i Gruby pochodzą ze skrajnych środowisk, ale połączy ich jedno: tytułowe urodziny. To właśnie przez nie wszyscy troje poczują się odrzuceni, wyizolowani i niechciani. Każdy na swój sposób. Wszyscy zostaną wykluczeni, ale każdy z innego powodu.

Joannie Jagiełło udało się w jednej książce skumulować wiele aktualnych problemów współczesnych dzieciaków. Jej historia jest na tyle uniwersalna, że każdy może znaleźć w niej kawałek swojego życia. Jednym z głównych problemów, które porusza jest temat wykluczenia z grupy rówieśniczej. Wykluczenie z grupy prowadzi do negatywnych emocji – smutku, samotności, poczucia krzywdy, poczucia winy, zazdrości. Często powoduje obniżenie samooceny i kłopoty w relacjach interpersonalnych. Nie zapominajmy, że dzieci to istoty społeczne, dla nich relacje z rówieśnikami są bardzo istotne. Każde dziecko zasługuje na uznanie, przyjaźń i pomocną dłoń. To jak będą funkcjonowały w dorosłym życiu, w dużej mierze zależy od ich doświadczeń z dzieciństwa. Obserwując moje własne dzieci w środowisku szkolnym zauważyłam, że takie zachowania są niestety powszechne i zaczynają się dość wcześnie.

Kiedyś przeczytałam takie zdanie: „Szkoła jest jak grypa trzeba ją przejść.” Niestety zarówno dzieci jak i rodzice często w obliczu różnorakich problemów, wolą przyjąć bierną postawę przetrwania w szkole niż działania. Niekiedy dzieci nie uzyskując odpowiedniej pomocy decydują się na zmianę szkoły. Jest to naprawdę smutne i alarmujące zjawisko. Uważam, że obecnie nawet najlepsze szkoły (to pojęcie jest względne) mają dość ograniczone możliwości wychowawcze. Nauczyciel powinien zwracać uwagę na nietolerancję czy wykluczanie dzieci z grupy (jego działanie powinno być taktowane i przemyślane), powinien w miarę możliwości uczulać, uwrażliwiać, uczyć empatii, ale pamiętajmy, że kluczową rolę pełnią tu rodzice. Od tego jak szybko MY zareagujemy zależy bardzo wiele.

W książce poruszony jest także temat śmierci zwierząt i uczuć jakie towarzyszą dziecku w momencie utraty swojego pupila. Nam dorosłym, może się wydawać, że jak nie ten chomik to będzie następny i po kłopocie. Dla dziecka utrata najukochańszej myszki czy rybki może być naprawdę trudna. W „ Urodzinach” dzieciaki, bez pomocy dorosłych znajdą sposób jak sobie radzić w takich sytuacjach.

Gorąco zachęcam Was do wspólnej lektury „Urodzin” (nam zajęła 2 wieczory). Jeśli starsze dzieci przeczytają tę książkę samodzielnie, warto poświęcić im kilka chwil i porozmawiać o niej. Warto się nad nią pochylić, może dzięki temu naszym dzieciom będzie łatwiej odnaleźć się w dzisiejszym świecie. Po przeczytaniu „Urodzin” jestem pewna, że sięgniemy po inne książki Joanny Jagiełło. Dzieciom potrzeba lektur, które są osadzone w rzeczywistości. Szczególnie tej szkolnej.